ABD Orta Doğu’daki askeri üslerini alarm durumuna geçirirken çok sayıdaki üsten ve Büyükelçilikten personellerini de çekmeye başladı. İsrail ise İran‘a karşı saldırı başlattı ve çok sayıda askeri üs ve nükleer tesisi vurdu. İki ülke arasında açık savaşa dönen gelişmelerde İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri de İsrail hava saldırısında öldürüldü. ABD ile İran’ın 15 Haziran’da Umman’da nükleer anlaşmaların 6. tur görüşmelerini gerçekleştirmesi bekleniyordu ancak Tahran saldırıların ardından görüşmeleri iptal etti. Tüm dünyayı panikleten gelişmenin merkezinde ise bu görüşmelerin perde arkasındaki diplomasi savaşı yer alıyor. Avrupa’nın üç büyük gücü ise müzakereleri baltalıyor. İşte yaşananların perde arkası:
E3 MÜDAHALE ETTİ
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi geçtiğimiz hafta Tahran’a yönelik yeni bir kınama tasarısını desteklemeye hazırlanan Avrupa ülkelerine sert bir uyarıda bulundu. Arakçi, İngiltere, Fransa ve Almanya’nın Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nda (UAEA) sunacağı tasarıya desteğini “stratejik bir hata” olarak nitelendirdi. Arakçi, “E3 ülkeleri (İngiltere, Fransa, Almanya), iyi niyetli diyalog yerine İran’a karşı UAEA Yönetim Kurulu’nda düşmanca bir tavır benimsiyor. Avrupa yeni bir stratejik hata yapmayı düşünüyorsa, İran haklarının ihlaline güçlü biçimde karşılık verecektir” ifadelerini kullandı. Söz konusu tasarı İran’ı nükleer yükümlülüklerini yerine getirmemekle suçluyor ve Tahran’ın “iyi niyet göstermemesi” halinde dosyanın BM Güvenlik Konseyi’ne sevk edilmesini gündeme getiriyor.
NÜKLEERLEŞMEYE HIZ VERDİ
UAEA’nın geçen hafta yayımladığı üç aylık raporda ise İran’ın ajansla “genel anlamda yetersiz iş birliği” gösterdiği vurgulanmış, bildirilmeyen nükleer materyaller konusundaki endişeler dile getirilmişti. Tahran ise bu raporu “İsrail tarafından uydurulmuş belgelerle” temellendirilen siyasi bir saldırı olarak nitelendirmişti. Ancak Tahran’ın uyarıları etkili olmadı ve UAEA’da E3’ün tasarısı onaylandı. İran ise tepki olarak nükleer faaliyetlerini hızlandıracak adımlar atmaya başladı ve ilk olarak yeni bir nükleer zenginleştirme tesisi açacağını açıkladı. Uzmanlar İsrail’in mevcut durumda İran’ın nükleer tesislerini vurabileceğini ve ABD’nin bu sebeple bölgeden çekilmekte olduğunu iddia ediyorlar. Ancak perde arkasında ise Avrupa Birliği ve ABD arasındaki mücadele yer alıyor.
MACRON SÜRECİ BALTALADI
ABD ile İran, ABD Başkanı Donald Trump‘ın 2018’de tek taraflı olarak çekildiği 2015 nükleer anlaşmasının yerine geçecek yeni bir mutabakat arayışında. E3 ülkeleri ve UAEA Genel Direktörü Rafael Grossi ise açıkça müzakerelerin başarısız olması durumunda askeri müdahale ihtimalinin gündeme geleceğini açıklamışlardı. E3 ülkeleri açıkça İran’a karşı tüm yaptırımların geri getirilmesini isterken ABD’li istihbarat kaynaklarına göre Avrupa bilerek müzakere sürecini baltalıyor. Avrupa ülkelerinin bu süreci kullanıp ABD’ye “Rusya karşısında Avrupa’nın korumasını bırakamazsın” restiyle çıkacakları iddia ediliyor. Avrupa’nın ayrıca Rusya’ya destek veren Tahran’a karşı baskı kurmak istediği de ifade ediliyor. E3’ün riskli stratejisinin mimarı ise Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron. Macron’a ayrıca ABD Kongresi’ndeki şahin politikacıların da destek verdiği biliniyor.
TRUMP İSRAİL’E İZİN VERDİ
Fransız istihbarat kaynakları ise söz konusu stratejinin tüm Orta Doğu’yu felakete sürükleyebileceği ve bölge çapında uluslararası çatışmalar yaşanabileceği uyarısında bulunuyorlar. ABD’nin stratejisinde de bölünmeler başlamış durumda. Beyaz Saray’a yakın kaynaklara göre müzakereleri yürüten ekibin başındaki isim Steve Witkoff’un diplomasi çabalarına karşın Dışişleri Bakanı Marco Rubio şahinlere yakın kalarak baskı ve yaptırım istiyor. Kaynaklar ayrıca Donald Trump’ın elinden geleni yaptığına inandığını da iddia ediyorlar. Kaynaklara göre Trump, kabinesine İran’a son ve sert bir müzakere taslağı sunduğunu ve bu taslak kabul edilmezse İsrail’in saldırılarına izin vereceğini dile getirdi. Trump’ın böylesine bir olasılık karşısında İsrail’i İran saldırılarına karşı koruyacağı da ifade edilmekte.
Kaynak: Web Özel
En Son Tv sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
