Emekliye bir yük daha…

Sağlık Bakanlığı’nın yeni kararı ile geçim zorluğu yaşayan dar gelirli yurttaş ve emeklinin sırtına bir yük daha getirildi. Aile Sağlık Merkezleri’nde (ASM) bugüne değin ücretsiz verilen bazı raporlar, 16 Haziran’dan itibaren paralı hale dönüştürüldü.
Evlilik ve askerlik dışında ASM’lerden isteğe bağlı rapor alanlar bundan böyle 250 TL ödeyecek. Bakanlığın aldığı karar uyarınca sporcu, sürücü, genel tıbbi değerlendirme, iş sağlığı ve iş güvenliği, hac umre için parmak izi, yivsiz av tüfeği ve akli meleke gibi isteğe bağlı raporları almak isteyenlerin cebinden 250 TL çıkacak. Karar, milyonlarca sürücü ile diğer alanlarda rapor alacak dar ve sabit gelirli yurttaşı etkileyecek.
Rapor almak isteyenler havale veya kredi kartı ile ödeme yaparak istediği raporu aile hekiminden alabilecek. Ödenen 250 TL’nin yüzde 50’si aile hekimine, yüzde 15’i hemşireye, yüzde 35’i il sağlık müdürlüğüne verilecek. Bakanlığın bu kararı ile ilaç ve diğer sağlık hizmetlerine aylığından kesinti yapılarak belli oranda katkı payı ödeyen emekliler başta olmak üzere milyonlarca sabit gelirliye yeni yük getirecek.
Sağlık hizmetleri ve ilaçtan katkı payı kesintisinden ötürü aylığı kuşa dönen emekli, dul ve yetim yeni uygulama karşısında şoke oldu. Hac ve umre ve akli meleke raporları genelde bu kitleye veriliyor. Hal böyle olunca 14 bin 469 TL gibi komik zam alanların cebinden 250 TL daha fazla para çıkacak. Zaten eline geçen kıt para ile bir ay güçlükle ayakta durmaya çalışıyor, rahat soluk alamıyorlar. 250 TL az tutar görünse bile milyonlar için önemli. Evlerine alacakları aylık ekmeğin yarısı kadar belki de.
İlk gün sorunlarla başlayan uygulamanın hekim ile hasta arasında tartışmalara yol açacağı, hatta sağlıkta şiddeti tetikleyebileceği savunuluyor. Türk Tabipleri Birliği (TTB), yeni sistemin Aile Sağlık Merkezleri’ni ticarethane haline getireceği görüşünde. “Eğer, hasta istediği rapor için uygun değilse, ‘Ben parasını ödedim, sen niye rapor vermiyorsun? Param yanacak mı?’ diye hekime çıkışacağını, tartışmaların yaşanabileceğine dikkat çeken TTB yetkilileri, bu durumun şiddete, kavgaya davetiye çıkaracağını belirtiyor.
Sağlıkta şiddet en çok yakınılan sorunların başında geliyor. Şimdi de rapor alımında yaşanabilecek olası şiddet işin tuzu biberi olur. Bakanlığın, kamuoyunu yeterince bilgilendirmeden başlattığı uygulamanın aksaklıkları önümüzdeki günlerde daha net ortaya çıkacaktır. Keşke , yurttaş ayrıntılı bilgilendirilseydi de uygulama öyle hayata geçirilseydi. O vakit, yurttaş, bilerek ve cebinde parası olarak gider ASM’lere.
Aslında, isteğe bağlı raporları paralı hale getirmek doğru uygulama değil. Sağlıkta özelleştirmenin yeni halkası. “Ne kadar paran var, o kadar hizmet” anlayışının örneği. Kamu hastanelerinden uzun süre randevu alamayan, kuyruklarında saatlerce bekleyen, parası olmadığından özel hastanelere gidemeyen yoksullar yine mağdur olacak. Zaten hep garibanlar yoksunluk çekmiyor mu?
Ödenen paranın yüzde 50’si aile hekimine, yüzde 15’i hemşireye verilse bile onlar hoşnut mu acaba uygulamadan? Aile Sağlık Merkezleri’nin ticarethaneye dönüşmesinden hoşnut olmazlar sanırım. Sonuçta, dar ve sabit gelirlinin cebinden para çıkacak, hem de ödeme yapmak için uğraşacaklar. Yeni sistemin artı ve eksileri ileri ki süreçte daha net görülecektir.