Her şey o gün başladı… İşletmenin deposuna yeni bir makine teslim edildi. Kutusu açıldığında, parlayan paslanmaz çeliği herkesin ilgisini çekti.
Fakat bir sorun mevcuttu: Makine henüz monte edilmemişti. “Kullanılmadan amortisman düşülür mü?” sorusu ofiste dolaşıyordu. İşte burada vergi kanunları devreye giriyor. Çünkü muhasebenin temel kavramlarından biri olan “iktisap” işinin kritik noktasını oluşturuyor.
Vergi Usul Kanunu’nun 320. maddesi şu şekilde ifade edilmektedir: “Amortisman süresi, kıymetin aktif hale geldiği yıldan itibaren başlamaktadır. Kullanıma başlanmış olması gerekmemektedir. Kullanıma hazır hale getirilmiş olması yeterlidir.”
Bu durumda, bir iktisadi değeri aktif hale getirdiğiniz andan itibaren, amortisman sürecini de başlatmış olursunuz. O makine çalışsa da kutusunda dursa da, eğer bilanço üzerinde yer alıyorsa, amortisman ayırmanız mümkündür.
Buradaki en önemli kavram “iktisap” yani edinimdir. Yasal olarak amortisman uygulamasına başlanabilmesi için üç ana şart gerekir:
- Kıymet işletmeye iktisap edilmelidir,
- Aktife alınmalıdır,
- Kullanıma hazır (ancak fiili olarak kullanılma zorunluluğu yoktur) hale gelmiş olmalıdır.
Yani işletme olarak bir demirbaşı satın alıp ofis köşesine yerleştirdiğinizde, henüz fişini prize takmamış olsanız bile, o artık bilanço düzenine göre amortismana tabi bir varlık haline gelmiştir. Mali müşavirler bu durumda gülümser çünkü yasalar bize şunu hatırlatıyor: “Kullansan da olur, kullanmasan da…”
Mükellefler genelde “Henüz kullanmadık ki, amortismanı nasıl ayırabiliriz?” diye merak ederler. Ancak biz mali müşavirler biliriz ki, vergi mevzuatında “fiilî kullanım” değil, iktisap ve aktifleştirme esas alınmaktadır. Bu nedenle işletmelerin, yıl sonunda amortisman planlamalarını yaparken sadece fiziksel kullanım durumuna değil, iktisap ve aktife alma tarihlerini de göz önünde bulundurmaları son derece önemlidir.
Sonuç olarak: Amortisman, yalnızca yıpranan makineler için değil, doğru planlama yapan işletmeler için de önemlidir.
SMMM Büşra BOZ
[email protected]
En Son Tv sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
