Plastik görünmez ama her yerde hissedilen varlığı, hem sağlığımız hem de gezegenimiz için belirsizliklerle dolu bir tehdit oluştururken, uzmanlar bilinçli adımların bu karmaşık sorunla başa çıkmanın en mantıklı yolu olduğunu vurguluyor.
Plastik havamızda, yiyeceklerimizde ve suyumuzda. Her yıl tahmini 11 milyon ton plastik okyanuslara karışıyor ve bu rakamın 2040 yılına kadar üç katına çıkması bekleniyor. Aynı zamanda bilim insanları beyinlerimizde, akciğerlerimizde, sindirim sistemimizde ve hatta plasentalarımızda mikroplastikler buldu. Ancak vücudumuza tam olarak ne yaptıkları endişe verici derecede belirsiz.
İlk araştırmalar, plastiğin kalp krizi ve felç, bağırsak hastalıkları ve solunum yolu rahatsızlıkları riskinin artmasıyla bağlantılı olabileceğini öne sürüyor; ancak plastiğin bu sağlık sorunlarına neden olduğunu veya kötüleştirdiğini kanıtlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.
Bu belirsizlik göz önüne alındığında, plastikten ne kadar kaçınmamız gerektiği, hatta kaçınabilirsek, kesin cevaplar bulmak zor. Endişeli bir tüketici titiz bir sıfır plastik yaşam tarzını denemeli mi? Yoksa bilimin cevap bulmasını beklerken hiçbir şey yapmamalı mı?
Plastikle yaşamaya yönelik mantıklı bir yaklaşımın ne olabileceğini öğrenmek için uzmanlara günlük rutinlerinde neler yaptıklarını sorduk. Ocean Conservancy okyanus plastikleri araştırma direktörü Britta Baechler ve Emory Üniversitesi mikroplastik ve halk sağlığı araştırmacısı Douglas Walker, hayatımızdaki tüm plastiklerin çevresel ve sağlık etkilerini inceliyor. Burada, plastik dolu dünyamızda nasıl yol aldıklarını paylaşıyorlar.
Plastik malzemelerde 16.000’den fazla farklı katkı maddesi kullanılıyor ve bunların çoğu hakkında hiçbir toksikolojik verimiz yok. Zararlı olup olmadıklarını bilmiyoruz.
Plastik Kullanımı
Walker, “Bu, devam eden araştırmaların bir alanı; bu geniş yelpazedeki katkı maddelerine maruz kalmayı ve bunların olası sağlık etkilerinin neler olabileceğini daha iyi değerlendirmeye çalışıyoruz. Plastikler konusunda beni her zaman şaşırtan ve şok eden şey, plastik ve plastikle ilgili kimyasallara maruz kalmamızın ne kadar yüksek olabileceği. Mikroplastikler soluduğumuz havada bulunuyor ve en yaygın maruz kalma yolu muhtemelen yiyecek ve suyumuz.” diyor.
Beachler ise şu şekilde yorumluyor; “Yaklaşık 1.300 deniz canlısının plastik yuttuğu tespit edildi. Yani bu sadece tek bir tür değil, giderek yaygınlaşıyor. Endişelenmek için haklı sebeplerimiz var. Everest Dağı’nın tepesinde mikroplastikler bulduk. Mariana Çukuru’nda da plastikler bulundu, yani gerçekten her yerdeler. İşte bu yüzden mikroplastiklerin kaynağında, evlerimizde salınmasını önlemek çok önemli bir eylem. Hayatımızdaki plastiği azaltırken, mükemmel olmaktan ziyade bilinçli olmaktan bahsedilmesinin önemli olduğunu düşünüyorum.”
Isı ve plastik gıda kaplarının birbirine karışmadığını söylemek doğru ve plastik olmayan malzemelerle birkaç basit değişiklik yaparak mikroplastik maruziyetimizi azaltabiliriz. Mesela tek kullanımlık kahve bardakları plastikle kaplı. Ama evde, plastik kaplarda yemek ısıtmaktan kaçınmalıyız.
Çamaşır yıkamak aynı zamanda çevrede muazzam bir mikroplastik kaynağı. Kıyafetlerimizi yıkadığımızda mikrofiberler üretiriz: kıyafetlerimizden kopup dökülen plastik parçaları. Bu su atık su arıtımına gidiyor. Atık sudaki katı maddeler dibe çöküyor ve çoğu zaman toplanıp tarlalara gübre olarak uygulanıyor.
Kıyafetlerinizi düşük sıcaklıkta ve hafif bir deterjanla yıkamak, kumaşların korunmasına yardımcı olabilir ve daha az mikrofiber dökülmesini sağlayabilir. Harici çamaşır makinesi filtreleri satın alabilirsiniz. Çamaşır makinenizden çıkan tüm suyu filtreler ve bu parçacıkların %90’ına kadarını yakalarlar.
Bir araştırma, dünyadaki plastik kirliliğinin yaklaşık yarısından sadece 60 şirketin sorumlu olduğunu ortaya koydu.
Plastik kirliliğini ve maruziyetini azaltabilecek büyük değişiklikler nelerdir?
En iyi bilimsel veriler, sistem düzeyinde üç büyük değişikliğe ihtiyaç olduğunu gösteriyor; ilki, plastik üretimindeki, özellikle de tek kullanımlık plastiklerdeki keskin düşüşler. Ocean Conservancy her yıl uluslararası kıyı temizliğine öncülük ediyor ve açık ara, dünya çapındaki kıyılarda ve plajlarda her yıl en sık gördüğümüz şeyler, gıda kapları, plastik poşetler ve çatal bıçak takımı gibi tek kullanımlık plastikler.
İkincisi, ürettiğimiz ve dolaşımda olan plastikleri çok daha iyi yönetmemiz gerekiyor. Plastikleri geri dönüştürmek için kullanılan altyapının çoğu güncel değil, aşırı yüklenmiş durumda ve bu nedenle son derece etkili olamıyor.
Her yerde bulunmaları, plastikleri kültürümüzün olmazsa olmazı olarak kabul etmemiz gerektiği anlamına gelmiyor. Bunu ne kadar içselleştirirsek, dayanıklı ve yeniden kullanılabilir seçenekleri tercih edersek, mümkün olduğunca plastikten kaçınırsak, ne satın aldığımızın bilincinde olursak, çevreye, okyanusumuza ve toplumlarımıza o kadar az atık karışır.
Her birimizin yaptığı basit, günlük eylemler gerçekten de dışa vurabilir ve kalıcı çevresel faydalar sağlayabilir.
Derleyen: Damla Şayan
En Son Tv sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
