BBC Türkçe’nin aktardığına göre; Vatikan, Osmanlı İmparatorluğu’nda, dönemin Mardin Başpiskoposu Ignazio Şükrullah Maloyan’ın, 3 Haziran 1915’te tutuklandığını, işkence gördüğünü ve bir yetkili tarafından öldürüldüğünü iddia ediyor.
Vatikan’ın açıklamasına göre Maloyan’a, “İslam’a geçerse serbest bırakılması” teklif edildi, ancak Maloyan bu teklifi “kesin bir dille” reddetmesinin ardından öldürüldü.
Türkiye 1915’te Ermenilerin öldüğünü kabul ediyor ancak olayların Birinci Dünya Savaşı şartlarında yaşandığını hatırlatarak “soykırım” tanımını reddediyor.
Maloyan, Katolik Kilisesi’nce “şehit” olarak tanınıyor.
Papa 14. Leo Pazar günü Vatikan’daki San Pietro Meydanı’nda yapılan törende Maloyan’ın “imanı uğruna şehit olduğunu” söyledi.
Katolik Kilisesi’nde şehit olarak tanınanların aziz ilan edilmesi için, diğer kişilere uygulanan “mucize” gerçekleştirme şartı aranmıyor.
Vatikan belgelerinde, Maloyan’ın, 19 Nisan 1869’da Türkiye’nin Mardin kentinde doğduğu, 14 yaşındayken Lübnan’daki Bzommar Manastırı’na giderek eğitim aldığı, 1896’da rahip olduğu bilgileri yer alıyor.
1911’de Mardin Başpiskoposu olan Maloyan’ın 3 Haziran 1915’te, yüzlerce başka kişiyle birlikte hapse atıldığı ve “silah sakladığı şeklindeki sahte bir iddiayla işkence gördüğü” belirtiliyor.
Müslüman olması halinde serbest bırakılma teklifine verdiği yanıt Vatikan kaynaklarında şu şekilde yer alıyor:
“Devlete asla sadakatsizlik etmedik… ama dinimize sadakatsizlik etmemizi isterseniz, asla, asla, asla.”
‘Sultan nişan vermişti’
Ignazio Şükrullah Maloyan’ın aziz ilan edilme süreci 2001’de dönemin papası 2. Jean Paul tarafından başlatılmıştı. O dönem yayımlanan biyografisinde şu ifadeler de yer alıyordu:
“Piskopos Maloyan, ülkenin ileri gelenleriyle iyi ilişkiler sürdürdü. Saygın ve takdir edilen biri olarak, Sultan’ın fermanıyla nişan verildi. Ne yazık ki, Birinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle, o zamanlar Almanya ile müttefik olan Türkiye’de yaşayan Ermeniler tarifsiz zorluklar yaşamaya başladı.
“24 Nisan 1915, gerçek bir imha operasyonunun başlangıcıydı. 30 Nisan 1915’te Türk askerleri, silah depolarının orada saklı olduğu bahanesiyle Ermeni Kilisesi’ni ve Mardin Başpiskoposluğu’nu kuşattı. Hiçbir şey bulamayınca arşivleri ve belgeleri yok ettiler.”
Papa’nın bugünkü törende “soykırım” gibi daha önce Türkiye-Vatikan ilişkilerinde diplomatik krize neden olan sözcükler kullanmaması ise dikkat çekti.
Önceki Papa Francesco 2015’te “Ermeni şehitliğinin 100. yılı için kutsal ayin” başlıklı bir törende “soykırım” ifadesini kullanmıştı. Bu tanımı reddeden Türkiye, tepki olarak Vatikan büyükelçisini geri çekmiş ve ilişkiler 10 ay kadar maslahatgüzar seviyesinde sürdürülmüştü.
2022’de de, 1915 ve 1917 yıllarında Osmanlı topraklarında öldürülen Katolik din adamları Leonardo Melki ve Tommaso Giorgio Saleh, inançları nedeniyle öldükleri gerekçesiyle Vatikan tarafından “mübarek” ilan edilmişti. Mübarek unvanı, Katolik Kilisesi’nde azizlik mertebesinden bir önceki adımı teşkil ediyor.
Kaynak: Haber Merkezi
En Son Tv sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
