İran Hürmüz Boğazı’nı kapattığını duyurdu, petrol ticareti tehdit altında

İsrail’in İran nükleer tesislerine ve kritik mevkilerdeki kişilere yönelik saldırılarına İran’ın misillemeleri devam ediyor. HÜRMÜZ BOĞAZI KAPATILDI Tel Aviv’e yönelik balistik füze saldırılarının ardından İran ordusu, resmi sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, Hürmüz Boğazı’nın ikinci bir bildirime kadar tüm gemi geçişlerine kapatıldığını bildirdi. Açıklamada, “Yeni bir duyuruya kadar hiçbir gemi Hürmüz Boğazı’ndan geçemeyecek” denildi. AKARYAKIT TİCARETİ TEHDİT ALTINDA Kritik öneme sahip Hürmüz Boğazı, Basra Körfezi’ni Umman Denizi ve Hint Okyanusu’na bağlayan dar bir geçit olup, bölgedeki petrol ve sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ihracatının dünya pazarlarına ulaşmasında hayati bir rol oynuyor. PETROL FİYATLARI 130 DOLARA FIRLAYABİLİR İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma ihtimalinin, küresel petrol arzının yaklaşık yüzde 20’sini sekteye uğratabileceği ifade ediliyor. JP Morgan’ın Haziran ayında yayımladığı analizde, böyle bir senaryoda petrol fiyatlarının varil başına 120 ila 130 dolara kadar tırmanabileceği öngörüldü. HÜRMÜZ BOĞAZI KRİZİ 1983 – İran Meclis Başkanı Ayetullah Rafsancani, dönemin Ruhani Lideri Hamaney’in de temsiliyle Tahran’da, “Gemi geçişini toplarla engelleriz; Kalaşnikof yeter” diyerek Hürmüz Boğazı’nı kapatabileceklerini ilan etmişti. Aralık 2011 – ABD, İran petrolüne yaptırım planlayınca, dönemin Cumhurbaşkanı Ahmedinejad’ın yardımcısı Muhammed Rıza Rahimi, “Boğaz’ı kapatır, bir damla petrol bile gönderilmez” sözleriyle ciddi bir tehditte bulundu. TATBİKATLAR VE RETORİK İran Deniz Kuvvetleri ve Devrim Muhafızları, Hürmüz Boğazı’nı kapatma amaçlı tatbikatlar düzenledi. Komutanlar, “Boğaz’ı kapatmak su içmek kadar kolay” açıklamaları yaptı. ABD’den sert karşılık geldi; dönemin Savunma Bakanı Leon Panetta ve 5. Filo yetkilileri, boğazın askeri angajman için kırmızı çizgi olduğunu vurguladı. RUHANİ’NİN TEHDİTLERİ ABD, İran petrol ihracatını sıfırlamaya yönelik adımlar atınca ve Ruhani “İran petrolü engellenirse diğer bölge petrolü de ihraç edilemez” diyerek yeniden kapatma tehdidinde bulundu. Devrim Muhafızları Komutanı İsmael Kevseri, “Petrol sevkiyatı engellenirse dünya için boğazın kapatılacağı” sinyalini verdi. ABD ise bölgede askeri güç kullanarak “seyir özgürlüğü”nü koruyacağını açıkladı. Pentagon Sözcüsü Bill Urban, “Tankerlerin transitini engellemek yasa dışı” ifadelerini kullandı. HÜRMÜZ BOĞAZI’NIN STRATEJİK ÖNEMİ Basra Körfezi ile Umman Denizi arasında yer alan Hürmüz, dünya petrol ve LNG ticaretinin ana çıkış noktasıdır. İran, Suudi Arabistan, BAE gibi üreticilerin %80’i bu koridordan geçer. ABD Enerji Enformasyon İdaresi’ne göre, 2016’da günlük ortalama 18,5 milyon varillik petrol (deniz yoluyla küresel petrol ticaretinin caydam yaklaşık %40’ı) buradan sevk edildi. Boğazın en dar noktası 50 km, savaş gemileri için ayrılan seyrüsefer koridorları ise 3 km genişliğinde iki yönlüdür. Alternatif tesis edilebilecek Trans Arabistan Petrol Boru Hattı (1947) istenen kapasiteye ulaşamadığı için boğazın stratejik değeri artmaktadır. BLOKAJIN PRATİK ZORLUKLARI 2009 tarihli bir analiz, İran’ın mayınlama veya abluka ile Hürmüz’ü kapatmasının: Uzun süren mayın yerleştirme süreci, Sığ sular nedeniyle denizaltı operasyonlarının zor olması, Yüksek görünürlükte füzelerle blokaj girişiminin kolay tespit edilmesi nedeniyle ciddi teknik ve taktik engellerle karşılaşacağını belirtiyor. ABD’nin gerekirse burayı yeniden kontrol altına almak için her türlü askeri tedbiri alacağı da vurgulanıyor.